ZADBAJ O SWÓJ KAWAŁEK NIEBA
Polska należy do czołówki krajów Unii Europejskiej jeśli chodzi o bardzo złą jakość powietrza, jakim oddychają mieszkańcy wielu rejonów Polski, co należy postrzegać nie tylko w kategoriach degradacji środowiska, ale również jako ogromne zaniedbanie rozwojowe kraju. Przy wykorzystaniu funduszy unijnych poczyniono ogromne postępy w zakresie gospodarki wodnościekowej, gospodarki odpadami, zaś problemy ochrony powietrza nie stanowiły przez minione dziesięciolecie obszaru, w którym prowadzone byłyby adekwatne działania nastawione na rozwiązanie problemu. Polska polityka ochrony powietrza jest w dużej mierze reaktywna – znacznie ograniczono zanieczyszczenia powietrza emitowane przez przemysł i energetykę ponieważ wymogi dla tego sektora wprowadzono na poziomie prawodawstwa unijnego. Brakuje natomiast praktycznie jakichkolwiek regulacji w zakresie instalacji stosowanych w gospodarstwach domowych – pieców i kotłów na paliwa stałe czy kominków. Również w zakresie transportu brak kluczowych rozwiązań prawnych, które umożliwiłyby ograniczanie wykorzystywania najbardziej szkodliwych dla powietrza samochodów.
Do głównych źródeł zanieczyszczeń powietrza w województwie Podlaskim należy emisja (zanieczyszczenia kumulują się przy powierzchni ziemi oraz wzdłuż ruchliwych dróg) – pochodząca ze źródeł liniowych (transport samochodowy) oraz źródeł powierzchniowych (ogrzewanie budynków) oraz zanieczyszczenia napływowe – napływają z dalszych lokalizacji. Zanieczyszczenia powietrza mają destrukcyjny wpływ na nasze zdrowie. Pyły PM10 i PM2,5 i zawarte w nich szkodliwe substancje (m.in. metale ciężkie, WWA), wpływają na rozwój oraz zaostrzenia: chorób dróg oddechowych, chorób układu krążenia, chorób nowotworowych, uszkodzenia centralnego układu nerwowego i bezpłodność (benzo(a)piren). Gazy zanieczyszczające powietrze wpływają głównie na stan dróg oddechowych: N02 na rozwój i zaostrzenie chorób dróg oddechowych (zapalenie płuc, nasilenie objawów astmy i reakcji alergicznych w drogach oddechowych), O3 na nasilenie objawów astmy spadek sprawności oddechowej, wpływ na układ krążenia, reakcje zapalne oczu, SO2 – na upośledzenie funkcji oddechowych.
Każdy mieszkaniec naszego powiatu powinien, więc dbać o poprawę jakości powietrza na swoim terenie. Do działań systemowych na rzecz czystego powietrza należy zaliczyć:
– wprowadzenie przepisów ograniczających oraz zakazujących wykorzystywania w celach grzewczych kotłów i pieców na paliwa stałe i ciekłe (węgiel, drewno, olej opałowy),
– wprowadzanie bardziej restrykcyjnych norm emisji spalin w pojazdach,
– tworzenie infrastruktury dla pojazdów z napędem elektrycznym, czy wodorowym (sieci stacji ładowania pojazdów) oraz zachęty do zakupu (ulgi podatkowe, dotacje, dostęp do stref ograniczonego ruchu),
– ograniczanie ruchu samochodowego w gęsto zabudowanych centrach miast,
– zwiększanie i ochrona powierzchni zielonych (lasów, parków, ogrodów, skwerów),
– rozbudowa sieci dróg rowerowych oraz sieci rowerów miejskich,
– systemy dofinansowania wymiany pieców lub kotłów na paliwa stałe na niskoemisyjne źródła ogrzewania,
– systematyczne mycie ulic w celu zapobiegania unosowi wtórnemu pyłów z nawierzchni ulic.
Każdy mieszkaniec może prowadzić także działania indywidualne na rzecz czystego powietrza. Należą do nich:
– wymiana starego pieca lub kotła na paliwo stałe i podłączenie budynku do miejskiej sieci ciepłowniczej lub gazowej albo instalacja odnawialnych źródeł energii (OZE),
– ocieplenie budynku (termoizolacja),
– zakup energooszczędnych sprzętów RTV/AGD i wymiana oświetlenia na energooszczędne, zakładanie termostatów,
– inwestowanie w zieleń: ochrona zieleni i sadzenie nowych drzew i krzewów,
– wymiana samochodu na mniej emisyjny, elektryczny, hybrydowy albo mniejszy – bardziej oszczędny,
– rezygnacja z samochodu na rzecz roweru, transportu miejskiego lub przemieszczania się na piechotę, a gdy nie da się funkcjonować bez samochodu to ekonomiczna jazda, wyłączanie silnika na postoju, dzielenie się pojazdem z innymi, używanie samochodu tylko wtedy, gdy to konieczne,
– przesiadanie się na komunikację publiczną, dbanie o dobry stan techniczny pojazdu i oszczędzanie energii elektrycznej,
– dbałość o stan przewodów kominowych i wentylacyjnych i korzystanie z przeglądów kominiarskich,
– ograniczanie palenia w kominku, niepalenie śmieci, liści w ogrodzie, traw. Są to działania nielegalne.
Każdy mieszkaniec powinien prowadzić także we własnym zakresie działalność edukacyjną i propagandową, czyli:
– zdobywanie zweryfikowanej wiedzy i dzielenie się nią z rodziną, znajomymi, sąsiadami,
– namawianie rodziny, znajomych do działań na rzecz czystego powietrza,
– popieranie działań systemowych na rzecz czystego powietrza: działań kontrolnych Straży Miejskiej, ograniczenia ruchu pojazdów, odpowiednich przepisów prawnych,
– zawiadamianie Straży Miejskiej (numer 986) w przypadku działań nielegalnych: spalania odpadów (śmieci) w paleniskach domowych i obejściach, wypalania traw, palenia liści, nielegalnej wycinki drzew.
Reasumując poprzez podejmowanie działań na rzecz energii odnawialnej, recyklingu, ochrony przyrody, efektywności energetycznej oraz edukacji i podnoszenia świadomości, możemy przyczynić się do zmniejszenia negatywnego wpływu człowieka na środowisko. Każdy z nas może mieć wpływ na ochronę środowiska poprzez podejmowanie proekologicznych decyzji i propagowanie zrównoważonego stylu życia. Działajmy razem dla dobra naszej planety!
